Falcowanie ulotek jest procesem introligatorskim, który polega na złamywaniu papieru. Pozwala na składanie kartek np. na pół czy na kilka razy. Cały proces odbywa się na specjalnych maszynach falcujących, a więc na falcerkach zwanych również złamywarkami. Uzyskiwana na skutek falcowania krawędź zwana jest złamem lub falcem, a niekiedy również łamem.
Rodzaje łamów
W procesie falcowania można uzyskać dwa rodzaje łamów – równoległe, które przebiegają w tym samym kierunku oraz krzyżowe – linia łamu biegnie w więcej niż jednym kierunku. Łamy krzyżowe są wykorzystywane przede wszystkim w produkcji książek oraz innych publikacji wielostronicowych. Łamy równoległe z kolei znajdują zastosowanie przy produkcji folderów i mniejszych materiałów reklamowych. W procesie falcowania bardzo duże znaczenie ma kierunek włókien falcowanego surowca. W przypadku falcowania równoległego łamy muszą być równoległe do kierunku włókien, gdyż w przeciwnym razie może zachodzić ryzyko pęknięcia papieru na łamie. Sam łam będzie z kolei mało estetyczny i nierówny.
Falcowanie w poligrafii
Falcowanie jest powszechnie wykorzystywane w poligrafii, gdyż pozwala na uzyskanie równych zgięć. Przed przygotowaniem gotowej publikacji z maszyny drukarskiej wychodzą duże płachty papieru. Następnie muszą one zostać porozcinane i pozaginane w odpowiednich miejscach. Dotyczy to nie tylko książek, ale i folderów czy ulotek. Książki po falcowaniu dodatkowo zszywa się, skleja, a niekiedy i oprawia w obwolutę. Falcowanie powszechnie wykorzystuje się podczas produkcji ulotek składanych.
Format i liczba stron
Miejsce falcowania fachowo nazywa się jak już wspomniano wyżej falcem lub złamem. Po złożeniu papieru tworzy ono nową krawędź arkusza. Falcowanie (złamywanie) bowiem ma na celu nadanie mu docelowego formatu nie na skutek cięcia, ale właśnie poprzez złożenie, które jednocześnie pozwala na uzyskanie danej liczby stron folderu bądź ulotki. Arkusza papieru na ogół falcowany jest na pół. Wówczas z kartki papieru o formacie A4 tworzy się otwieraną czterostronicową ulotkę o formacie A5. Złożenie na pół może być oczywiście wielokrotne. Jeśli arkusz zostanie złożony w połowie trzy razy, uzyskana zostanie składka aż o 16 stronach. Warto jednak pamiętać, że proporcje falcowania wcale nie muszą wynosić 1:1. Za sprawą falcowania z różnych stron arkusza i zaginaniu go w różnych kierunkach można stworzyć na przykład harmonijkę i folder ze składanymi skrzydełkami. Możliwości w tym przypadku jest naprawdę sporo.
Podstawowe urządzenia do falcowania
Czasami, chociaż rzadko, falcowanie arkuszy papieru odbywa się ręcznie. Na ogół jednak do tego celu wykorzystuje się specjalne urządzenia zwane falcerkami bądź niekiedy złamywarkami (rzadziej falcarkami i falcówkami). Złamywak czy falcaparat to z kolei maszyna, która odcina i odpowiednio składa arkusze, które są drukowane na podłożu odwijanym z roli papieru. Tak w przypadku druku offsetowego tworzy się codzienne gazety, które są niczym innym jak dużymi płachtami papieru złożonymi pionowo na dół.
Falcowanie – co i jak?
Falcowanie jest więc niczym innym jak składaniem arkusza papieru. Arkusz może być przy tym czysty lub zadrukowany – na jednej lub obu stronach. Złożenia mogą przebiegać w różnych kierunkach, chociaż papier najlepiej falcuje się wzdłuż jego włókien. Trzeba bowiem pamiętać o tym, że falcowanie papieru w poprzek przebiegu włókien w strukturze jest o wiele trudniejsze i mniej estetyczne. Arkusz bowiem bardzo szybko pęka w miejscu przeprowadzenia falc
